ترمینولوژی حقوقی حرف ه

هاشمه: عملی که استخوان را بشکند گرچه جراحتی را تولید نکرده باشد. (بند 6 ماده 186 قانون مجازات اسلامی مصوب 24/9/1361)

هبه: هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک می‌کند تملیک‌کننده را واهب طرف دیگر را متهب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می‌گویند. (ماده 795 قانون مدنی)

هدف دیوان محاسبات: هدف دیوان محاسبات کشور با توجه به اصول مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عبارت است از اعمال کنترل و نظارت مستمر مالی به منظور پاسداری از بیت‌المال از طریق: الف- کنترل عملیات و فعالیت‌های مالی کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات، شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند. ب- بررسی و حسابرسی وجوه مصرف شده و درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار در ارتباط با سیاسـت‌هـای مـالـی تعیین شـده در بـودجه مصوب با توجه به گزارش عملیاتی و محاسباتی مأخوذه از دستگاه‌های مربوطه. ج- تهیه و تدوین گزارش حاوی نظرات در مورد لایحه تفریغ بودجه و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی. (ماده 1 قانون دیوان محاسبات کشور مصوب 11/11/1361)

هدیه یا رشوه: منظور از هدیه یا رشوه مذکور در ماده قبل اعم است از وجه نقد یا مال معین یا هر منفعت نامشروعی که به نحوی از انحا راشی به مرتشی رسانیده باشد قبل از آن‌که راشی مالی را بلاعوض یا کم‌تر از قیمت معمولی مستقیماً یا غیرمستقیم به مرتشی منتقل یا مالی را گران‌تر از قیمت معمولی از مرتشی خریداری نموده باشد. (ماده 399 اصلاح قسمتی از قانون داردرسی و کیفر ارتش و نسخ بعضی از مواد قانون مجازات عمومی مصوب 18/4/1354)

هزینه: هزینه عبارت از پرداخت‌هایی است که به طور قطعی به ذینفع در قبال تعهد یا تحت عنوان کمک یا عناوین مشابه با رعایت قوانین و مقررات مربوط صورت می‌گیرد. (ماده 23 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1/6/1366)

هزینه: هزینه عبارت است از پرداخت‌هایی که به ذینفع در قبال انجام تعهد یا به عنوان کمک یا اعانه و هر عنوان دیگری که در بودجه عمومی دولت‌ منظور شده  است صورت می‌گیرد. (ماده18 قانون محاسبات عمومی مصوب 15/10/1349)

هزینه: هزینه عبارت است از پرداخت‌هایی که به ذینفع در قبال انجام تعهد یا به عنوان کمک یا اعانه یا هر عنوان دیگری که در بودجه عمومی دولت منظور شده است، صورت می‌گیرد. (ماده 11 آیین‌نامه‌ مالی دانشگاه‌ها مصوب 30/3/1363 هیأت وزیران)

هزینه آزمایش: هزینه آزمایش عبارت است از هزینه‌ای که جهت خدمات آزمایشگاهی به وسیله مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به منظور تشخیص نوع جنس و مشخصات نمونه کالا برای تعیین تعرفه انجام می‌شود و براساس نرخ‌های مصوب هیأت وزیران از متقاضی وصول و برای توسعه و تکمیل آزمایشگاه‌های مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی مصرف می‌شود. (از ماده 14 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب 20/1/1351)

هزینه تحصیل: منظور از هزینه تحصیل موضوع بند ج این ماده اعم است از حقوق و مزایا و هزینه‌های زیست و پوشاک و همچنین سایر هزینه‌هایی که نیروهای مسلح .... به نحوی از انحا برای تحصیل اشخاص موضوع این بند مصرف کرده و مبالغی که به ازای تحصیل آن‌ها نقد پرداخت کرده است. (تبصره 1 قانون اصلاح بند ج ماده 15 قانون استخدام نیروهای مسلح مصوب 7/10/1352)

هزینه تعرفه‌بندی: ‌هزینه تعرفه‌بندی یا تعرفه بندی توأم با کارشناسی عبارت است از هزینه‌ای که جهت تعیین تعرفه نمونه کالا و اعلام آن براساس نرخ‌های مصوب هیأت وزیران از متقاضی وصول و به درآمد متفرقه گمرک منظور می‌شود. (از ماده 14 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب 20/1/1351)

هزینه دادرسی: هزینه دادرسی عبارت است از: 1- هزینه برگ‌هایی که به دادگاه تقدیم می‌شود. 2- هزینه قرارها و احکام دادگاه. (ماده 502 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 21/1/1379)

هزینه دادرسی: هزینه دادرسی عبارت است از: 1- هزینه برگ‌هایی که به دادگاه داده می شود. 2- هزینه قرارها و احکام. (ماده 681 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 25/6/1318)

هزینه سفر: منظور از پرداخت هزینه سفر و فوق‌العاده انتقال و مأموریت تأمین هزینه‌هایی است که بر اثر مسافرت و انتقال و انجام مأموریت به پرسنل مربوط تحمیل می‌گردد. (ماده 1 آیین‌نامه پرداخت هزینه سفر و فوق‌العاده انتقال و مأموریت در نیروهای مسلح مصوب 7/11/1354)

هزینه‌های اجرایی: هزینه‌های اجرایی عبارت است از: 1- پنج درصد مبلغ محکوم به بابت حق اجرای حکم که بعد از اجرا وصول می‌شود. در دعاوی مالی که خواسته وجه نقد نیست حق اجرا به مأخذ بهای خواسته که در دادخواست تعیین و مورد حکم قرار گرفته حساب می‌شود مگر این‌که دادگاه قیمت دیگری برای خواسته معین نموده باشد. 2- هزینه‌هایی که برای اجرای حکم ضرورت داشته باشد مانند حق‌الزحمه خبره و کارشناس و ارزیاب و حق حفاظت اموال و نظایر آن. (ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1/8/1356)

هزینه‌های قابل قبول: هزینه‌های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که ضمن مقررات این قانون مقرر می‌گردد عبارت است از هزینه‌هایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوط با رعایت حد نصاب‌های مقرر باشد. در مواردی که هزینه‌ای در این قانون پیش‌بینی نشده یا بیش از نصاب‌های مقرر در این قانون بوده ولی پرداخت آن به موجب قانون یا مصوبه هیأت وزیران صورت گرفته باشد قابل قبول خواهد بود. (ماده 147 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366)

هزینه‌های قابل قبول: هزینه‌های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که ضمن مواد این فصل مقرر می‌گردد عبارت است از هزینه‌هایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه واقع در ایران در دوره‌ مالی مربوط باشد. (ماده 123 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 28/12/1345)

هزینه‌های‌گمرکی: هزینه‌های‌گمرکی وجوهی است که میزان و شرایط آن با تصویب هیأت وزیران برای تخلیه و باربری و بارگیری، انبارداری، آزمایش و تعرفه‌بندی، بدرقه کالا و خدمات فوق‌العاده تعیین می‌شود. ترتیب وصول و نحوه مصرف این وجوه طبق آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود. (ماده 2 قانون امور گمرکی مصوب 30/3/1350)

هفته: از نظر احتساب موارد قانونی، سال دوازده ماه، ماه سی روز، هفته هفت روز و شبانه‌روز بیست و چهار ساعت است. (ماده 443 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب 21/1/1379)

هفته: سال دوازده ماه است، مطابق با ماه شمسی است و کسری آن از قرار ماهی سی روز حساب می‌شود، هفته هفت روز تمام و روز بیست و چهار ساعت است. (ماده 612 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 25/6/1318)

همجوش: منظور از همجوش فقط فلزات مخلوطی است که در نتیجه گداختن (Fusion) به یکدیگر آمیخته می‌شود. (بند 1 بخش یادداشت‌ها از ماندن اصلاح تعرفه گمرکی مصوب 10/4/1337)

همردیفان: همردیفان کارمندانی هستند که با حقوقی معادل حقوق افسران و درجه‌داران یا افراد استخدام شده و از لحاظ مقررات استخدامی تابع قانون استخدام نیروهای مسلح .... می‌باشند. (بند الف ماده 5 از قانون استخدام نیروهای مسلح مصوب 30/4/1336)

هنرآموز: از این به بعد مدرسه ابتدایی دبستان و معلم آن آموزگار، مدرسه متوسطه دبیرستان و معلم آن دبیر. مدرسه صنعتی هنرستان و معلم آن هنرآموز، هر شعبه از مدارس عالی (فاکولته) دانشکده و مجموع شعب‌ عالیه (اونیورسیته) دانشگاه و معلم مدارس عالیه استاد نامیده خواهد شد. (تبصره ماده 1 قانون اجازه تأسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی مصوب 19/12/1312)

هنرستان: از این به بعد مدرسه ابتدایی دبستان و معلم آن آموزگار، مدرسه متوسطه دبیرستان و معلم آن دبیر. مدرسه صنعتی هنرستان و معلم آن هنرآموز، هر شعبه از مدارس عالی (فاکولته) دانشکده و مجموع شعب‌ عالیه (اونیورسیته) دانشگاه و معلم مدارس عالیه استاد نامیده خواهد شد. (تبصره ماده 1 قانون اجازه تأسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی مصوب 19/12/1312)

هواپیما: منظور از هواپیما که در این قانون ذکر می‌شود وسیله نقلیه‌ای است که بتواند در نتیجه عکس‌العمل هوا خود را در فضا نگهدارد. (ماده1 قانون هواپیمایی کشوری مصوب 1/5/1328)

هواپیمای خصوصی: عبارت از هواپیمایی است که گواهینامه صلاحیت پرواز آن مشروط بر عدم استفاده هواپیما در حمل و نقل عمومی صادر شده باشد و برای پروازهای خصوصی بدون قصد انتفاع بازرگانی مورد استفاده قرار گیرد. (ماده 1 لایحه قانونی تعیین بهای خدمات فرودگاهی و پروازی مصوب 21/5/1358 شورای انقلاب)

هواپیمای سنگین: منظور از هواپیماهای سنگین وزن مذکور در این ماده هواپیماهایی هستند که وزن کل آن‌ها اعم از هواپیما، تجهیزات، سوخت، روغن، سرنشین، بار و مسافر از یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلوگرم بیش‌تر باشد. (تبصره 1 ماده 5 از قانون تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران و مقررات بهره‌برداری هوایی 14/4/1345)

هوای آزاد: عبارت است از جو طبیعی زمین و شامل هوای داخل یک محدوده سرپوشیده نمی‌باشد. (بند 3 ماده 1 آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 29/4/2534)

هیأت اجرایی: هیأت اجرایی به مجموعه افرادی اطلاق می‌شود که اجرای تصمیمات متخذه در هیأت رهبری و سایر کارهای اجرایی گروه را به عهده دارند. (از تبصره 1 ماده 3 از فعالیت احزاب جمعیت‌ها انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی و اقلیت‌های دینی مربوط به قانون مصوب 7/6/1360 مصوب 30/3/1361 هیأت وزیران)

هیأت رهبری: هیأت رهبری به مجموعه افرادی اطلاق می‌شود که تعیین خط‌مشی کلی گروه به عهده آن‌ها می‌باشد. (از تبصره 1 ماده 3 فعالیت احزاب جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی و اقلیت‌های دینی مربوط به قانون مصوب 17/6/1360 مصوب 30/3/1361 هیأت وزیران)

هیأت عالی نظارت: هیأت عالی نظارت، مجمعی است که به منظور تعیین خط‌مشی، ارشاد، هماهنگی و نظارت بر کلیه سازمان‌های صنفی کشور تشکیل می‌گردد و بالاترین مرجع نظارت بر امور اصناف کشور می‌باشد. (ماده 4 قانون اصلاح قانون نظام صنفی مصوب 13/4/1359 شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران مصوب 31/2/1368)

هیأت عالی نظارت: مجمعی است که به منظور ارشاد و هماهنگی و نظارت بر کلیه مجامع صنفی کشور تشکیل می‌شود. (ماده 13 لایحه قانونی راجع به اجازه اجرای اصلاحاتی که توسط هیأت عالی نظارت در قانون نظام صنفی و اصلاحیه‌های آن به عمل آمده است مصوب 13/4/1359 شورای انقلاب)

هیأت مؤسس: هیأت مؤسس به افرادی گفته می‌شود که تأسیس گروه به عهده آن‌ها است. (از تبصره 1 ماده 3 فعالیت احزاب جمعیت‌ها انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی و اقلیت‌های دینی مربوط به قانون مصوب 7/6/1360 مصوب 30/3/1361 هیأت وزیران)