آئین نامه داخلی مجلس ( نمایندگان )

باب اول- کلیات

 ‎‎‎‎‎‎‎‎

 ‎فصل دوم – نمایندگان

مواد 65 الی 95 در باب نمایندگان / تعداد / نحوه حضور / اعتبار نامه نمایندگان / تعهد نامه / حقوق و وظایف نمایندگان / غیبت و تذکر شفاهی و حضور علنی و .... .



برای خواندن متن کامل این آیین نامه به ادامه مطلب مراجعه کنید ... با تشکر

باب اول- کلیات

 ‎‎‎‎‎‎‎‎

 ‎فصل دوم – نمایندگان
مبحث اول - رسیدگى به اعتبارنامه نمایندگان
 ‎‎‎ماده 65 - شعب به موجب جدول حوزه‏هاى انتخابى مجلس شوراى اسلامى که براساس حروف الفبا از طرف اداره کل قوانین مجلس با نظارت هیأت رئیسه تنظیم و توزیع مى‏شود، رسیدگى به اعتبارنامه‏ها را شروع و نسبت به مدارکى که در شوراى نگهبان مورد رسیدگى قرار نگرفته و یا پس از رسیدگى شوراى نگهبان بدست آمده است اتخاذ تصمیم خواهد نمود و گزارش تصویب یا رد آن را از طریق هیأت رئیسه به مجلس تقدیم مى‏دارند. هر شعبه براى تسریع در کار مى‏تواند یک یا چند شعبه فرعى تعیین کند که اعضاى آن با قید قرعه از بین منتخبین آن شعبه تعیین مى‏شوند، ولى رسیدگى نهایى در شعبه اصلى به عمل مى‏آید و گزارش آن توسط سخنگوی ‎ شعبه طبق دستور جلسه به مجلس داده خواهد شد و درصورت غیبت سخنگو ‎ و همچنین در صورتى که سخنگوی ‎ شعبه در جلسه باشد، لیکن نخواهد درباره اعتبارنامه صحبت کند به ترتیب یکى از دو نایب رئیس یا دبیران ‎ وظیفه او را انجام خواهد داد.
 ‎‎‎ماده 66 - هیأت رئیسه موظف است فهرست اعتبارنامه‏هاى ارجاعى به شعب را تکثیر و دراختیار نمایندگان قرار دهد. چنانچه نماینده‏اى به هریک از اعتبارنامه‏ها معترض باشد، حداکثر ظرف مدت سه روز از تاریخ انتشار فهرست فوق‏الذکر اعتراض خود را کتبا به شعبه مربوطه تقدیم مى‏دارد. شعبه موظف است حداقل بیست و چهار ساعت قبل از بررسى هر اعتبارنامه از معترضین جهت توضیح اعتراض خود دعوت به عمل آورد.
 ‎‎‎تبصره - درصورت عدم حضور معترض یا معترضین در شعبه، حق طرح اعتراض در جلسه علنى را نخواهند داشت مگر آنکه عدم حضور آنان به تشخیص هیأت رئیسه با عذر موجه بوده باشد و همچنین در صورتى که شعبه در موعد مقرر از معترض یا معترضین دعوت به عمل نیاورد، آنان مى‏توانند در جلسه علنى اعتراض نمایند.
 ‎‎‎ماده 67 - هیچ شعبه‏اى نمى‏تواند تقدیم گزارش خود را بیش از دوازده روز از تاریخ دریافت پرونده به تعویق اندازد. درصورتى که تأخیر به حکم ضرورت پیش آمده باشد، رئیس و در غیاب او نایب رئیس شعبه مکلف است هیأت رئیسه مجلس را مطلع سازد. هرگاه هیأت رئیسه علت را موجه دانست، موضوع را دوباره به همان شعبه و در غیراین صورت به شعبه بعد ارجاع مینماید که ظرف ده روز پس از دریافت پرونده، گزارش دهد.
 ‎‎‎ماده 68 - گزارش هریک از شعب درباره تأیید یا رد اعتبارنامه‏ها بدون ذکر دلیل در مجلس قرائت مى‏شود. درصورتى که گزارش شعبه مبنى‏بر رد اعتبارنامه باشد و یا اینکه معترضین بر اعتراض خود باقى باشند، اعتبارنامه به کمیسیون تحقیق ارجاع خواهدشد.
 ‎‎‎درغیراین صورت اعتبارنامه مصوب تلقى گردیده و رئیس مجلس تصویب آن را اعلام مى‏نماید.
 ‎‎‎ماده 69 - کمیسیون تحقیق ظرف حداکثر پانزده روز به دلائل و توضیحات کتبى شعب و معترضین (که باید ظرف پنج روز از تاریخ ارجاع اعتبارنامه به کمیسیون، به آن کمیسیون فرستاده باشند) رسیدگى مى‏کند و پس از استماع و بررسى توضیحات شفاهى معترضین و مدافعات کتبى یا حضورى نماینده مورد اعتراض، نظر خود را به مجلس ارسال میدارد.
 ‎‎‎درصورت عدم حضور عمدى نماینده مورد اعتراض در کمیسیون و یا عدم ارسال مدافعات‏ کتبى کمیسیون مى‌تواند بدون استماع مدافعات وى نظر خود را به مجلس ارسال دارد.
 ‎‎‎ماده 70 - چنانچه اعتبارنامه نماینده‏اى از طرف شعبه یا نماینده‏اى مورد اعتراض قرارگرفته و به کمیسیون تحقیق احاله شده باشد نظر کمیسیون مذکور در مجلس قرائت مى‏شود. اگر گزارش کمیسیون تحقیق مبنى بر رد اعتبارنامه باشد سخنگوی ‎ کمیسیون ادله رد اعتبارنامه را توضیح مى‏دهد. در صورتى که گزارش مبنى‏بر تأیید صحت اعتبارنامه باشد و یا در موعد مقرر گزارش ندهد، ابتدا سخنگوی ‎ شعبه معترض، ادله رد اعتبارنامه را توضیح مى‏دهد و نماینده معترض حداکثر به مدت نیم ساعت در رد اعتبارنامه صحبت مى‏کند و در صورتى که معترضان متعدد باشند حداکثر تا سه نفر با توافق بقیه و در صورت عدم توافق با قید قرعه انتخاب مى‏شوند و هریک حداکثر به مدت نیم ساعت در رد اعتبارنامه صحبت مى‏کنند. نماینده‏اى که اعتبارنامه‏اش مورد اعتراض قرار گرفته به مدت دو برابر وقت مخالفین مى‏تواند صحبت کند و مى‏تواند قسمتى از وقت خود را حداکثر به دو نفر از نمایندگان واگذار نماید.
 ‎‎‎ماده 71 - چنانچه نماینده بدون عذر موجه (به تشخیص هیأت رئیسه) تا ده روز پس از ابلاغ به وى براى دفاع از صحت اعتبارنامه خود در جلسه حاضر نشود، مجلس با استماع گزارش کمیسیون تحقیق و صحبت معترض وارد رأى‏گیرى مى‏شود.
 ‎‎‎تبصره - درصورتى که نماینده یا نمایندگان معترض به دلائل موجه در جلسه حضور نداشته باشند مى‏توانند بااطلاع قبلى هیأت رئیسه، دلائل اعتراض خود را کتباً به نماینده دیگرى تحویل تا توسط او در مجلس قرائت گردد.
 ‎‎‎ماده 72 - اگر کمیسیون تحقیق ظرف پانزده روز نظر خود را به مجلس اعلام نکرد، نماینده‏اى که اعتبارنامه‏اش مورد اعتراض واقع گردیده، مى‏تواند طرح اعتبارنامه خود را همراه با ارائه دلایل عدم گزارش کمیسیون تحقیق، از مجلس درخواست بنماید. همچنین پانزده نفر از نمایندگان هم مى‏توانند چنین تقاضایى را از مجلس بنمایند. هیأت رئیسه موظف است در اولین فرصت این درخواست را در مجلس مطرح نماید. پس از استماع توضیح کمیسیون، مجلس در این مورد تصمیم مى‏گیرد. در صورت موجه بودن علت تاخیر، مجلس مى‏تواند مهلت را تا پانزده روز دیگر تمدید نماید. در غیراین صورت، اعتبارنامه در جلسه بعد مجلس مطرح مى‏گردد و نماینده معترض و در صورت نبودن معترض سخنگوی ‎ شعبه مربوطه دلائل عدم تأیید صحت اعتبارنامه از طرف شعبه را در جلسه بیان مى‏کند. پس از دفاع نماینده صاحب اعتبارنامه، مجلس وارد رأى‏گیرى مى‏شود.
 ‎‎‎ماده 73 - اخذ رأى نسبت به اعتبارنامه مورد اعتراض مخفى وبا ورقه مخصوص خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 74 - نمایندگانى که هنوز اعتبارنامه آنان به تصویب نرسیده حق دادن رأى به جز در مورد اعتبارنامه نمایندگان و همچنین حق حضور در شعبه یا کمیسیون تحقیق، هنگام رسیدگى به اعتبارنامه خود را ندارند. درصورتى که از طرف شعبه یا کمیسیون یا با تقاضاى خود براى اداى توضیحات دعوت شوند، حق رأى نخواهندداشت ولى حق اظهارنظر دارند.

مبحث دوم - حقوق و تعهدات نمایندگان
اول - مصونیت نمایندگان
 ‎‎‎ماده 75 - بر طبق اصل هشتاد و ششم (86) قانون اساسى نمایندگان مجلس در مقام ایفاى وظایف نمایندگى در اظهارنظر خود کاملاً آزادند و نمى‏توان آنها را به سبب نظراتى که در مجلس اظهار کرده‏اند یا آرائى که در مقام ایفاى وظایف خود داده‏اند تعقیب یا توقیف کرد و یا از حقوق اجتماعى محروم نمود.
 ‎‎‎تبصره - وظایف نمایندگى شامل نطق ، بحثهاى داخل دستور، بحثهاى جلسات کمیسیون‏ها، اظهارنظراتى که براى اعمال اصل هشتاد و چهارم (84) قانون اساسى انجام مى‏شود و سایر موارد نظارتى و قانونى است.
 ‎‎‎ماده 76 - چنانچه به تشخیص هیأت رئیسه نماینده‏اى در سخنان خود در جلسه علنى به کسى نسبت ناروا داده و یا هتک حرمت نماید فرد مزبور مى‏تواند در دفاع از خود، به‏صورت مکتوب به اتهام وارده پاسخ گوید. پاسخ ارسالى درصورتى که بیش از دو برابر اصل مطلب اظهار شده نبوده و متضمن توهین و افترا نباشد، در اولین فرصت در جلسه علنى قرائت خواهد شد.
 ‎‎‎ماده 77 - اگر در جلسه رسمی ضمن نطق یا ‎ مذاکره صریحاً یا تلویحاً نسبت سوئى به یکى از نمایندگان داده شود یا عقیده واظهار او را بر خلاف جلوه دهند و نماینده مذکور براى رد آن نسبت به رفع اشتباه در همان جلسه یا در جلسه بعد اجازه نطق بخواهد بدون رعایت نوبت تا پنج ‌دقیقه اجازه نطق داده مى‏شود.
دوم - تعهدات نمایندگان
 ‎‎‎ماده 78 - نمایندگان براساس مسؤولیت نمایندگى، متعهد و ملتزم به حفظ حیثیات مجلس و نمایندگان و رعایت نظم و نوبت و اجراء آئین‏نامه داخلى مى‏باشند. در مواردى‏که نماینده‏اى رعایت تعهدات فوق را ننماید اقدامات ذیل به‏ترتیب از طرف رئیس به‏عمل خواهد آمد:
 ‎‎‎1 - تذکر شفاهى در جلسه علنى.
 ‎‎‎2 - اخطار در جلسه علنى.
 ‎‎‎3 - احضار و توبیخ متخلف در جلسه هیأت رئیسه.
 ‎‎‎ماده 79 - رئیس جلسه نسبت به نمایندگانى که از موضوع مذاکره خارج مى‏شوند و یا بدون اجازه صحبت مى‏کنند وهمچنین نسبت به نمایندگانى که به واسطه عدم رعایت آئین‏نامه داخلى یا به انحاء دیگر رعایت نظامات مجلس را نمى‏نمایند تذکر مى‏دهد.
 ‎‎‎ماده 80 - درصورتى که رئیس ‎ به یکى از نمایندگان دو بار تذکر داد و نماینده مجدداً از حدود نظم خارج گردید، رئیس به او اخطار مى‏کند.
 ‎‎‎ماده 81 - توبیخ که سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس مى‏شود در موارد ذیل اجراء مى‏گردد:
 ‎‎‎1 - درصورتى که نماینده‏اى پس از اخطار در همان جلسه از حدود نظم خارج شود.
 ‎‎‎2 - درصورتى که نماینده‏اى ظرف مدت یک ماه چهار مرتبه در جلسات متوالى یا شش مرتبه در مجموع مورد تذکر واقع شده باشد.
 ‎‎‎3 - کسانى که بیش از سه جلسه متوالى یا در مجموع پنج جلسه در یک ماه تأخیر غیرمجاز داشته باشند.
سوم - حقوق نمایندگان
 ‎‎‎ماده 82- بودجه سالانه مجلس به پیشنهاد هیأت رئیسه پس از مشورت با کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات و در موعد مقرر برای دولت ارسال می‌شود تا با رعایت اصل پنجاه و دوم (52) قانون اساسی در بودجه سالانه کل کشور درج‌شود.
 ‎‎‎تبصره- مقرری و هزینه‌های نمایندگی درهرسال در جلسه مشترک هیأت رئیسه با کمیسیون برنامه وبودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با رعایت مقررات مالی مجلس به تصویب می‌رسد. نمایندگان مجلس می‌توانند حقوق و مزایای خود را از مجلس دریافت ‌نمایند. قبل از تصمیم مجدد در هر دوره به صورت علی‌الحساب مطابق مصوبه دوره قبل عمل می‌شود.
چهارم – مأموریتها
 ‎‎‎ماده 83 - مأموریتهاى رسمى فردى و جمعى نمایندگان براى شرکت در سمینارها، اجلاسها و بازدیدهاى فنى و تخصصى در داخل ‎ و یا خارج از کشور با تصویب کمیسیون ذى‏ربط و تایید هیأت رئیسه انجام خواهد شد. نتایج حاصل از ماموریت به آن کمیسیون و هیأت رئیسه مجلس تسلیم مى‏گردد.
پنجم - تعطیلات و مرخصیها
 ‎‎‎ماده 84 - تعطیلات تابستانى مجلس در هر سال سى روز است که زمان آن با تشخیص مجلس تعیین مى‏شود. هیأت رئیسه مى‏تواند در تنظیم برنامه جلسات علنى و کمیسیون‏ها به‏گونه‏اى عمل کند که نمایندگان در هر ماه یک هفته کارى هم براى رسیدگى به وظایف نمایندگى فرصت داشته باشد.
 ‎‎‎تبصره - در صورت ضرورت، رئیس مجلس مى‏تواند با تقاضاى حداقل پنجاه نفر از نمایندگان و یا درخواست دولت، با ذکر دلیل، در اوقات تعطیل، مجلس را بطور فوق‏العاده دعوت به انعقاد نماید.
 ‎‎‎ماده 85 - نمایندگان یکماه در هر سال حق استفاده از مرخصى با حقوق را دارند. استفاده از مرخصى ضرورى بدون حقوق نیز، با موافقت هیأت رئیسه، حداکثر یک ماه در سال خواهد بود و درصورت عدم استفاده مى‏توانند در سال‏هاى بعد استفاده نمایند.
 ‎‎‎ماده 86 - اجازه مرخصى تمام مدت یک جلسه یا قسمتى از جلسات مجلس با موافقت هیأت رئیسه مجلس و در کمیسیون‏ها و شعب با رؤساى کمیسیون‏ها و شعب خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 87 - هیچیک از نمایندگان قبل از تحصیل مرخصى نمى‏تواند غیبت نماید مگر با عذر موجه از قبیل بیمارى یا حوادث غیرمترقبه.

ششم - غیبت نمایندگان
 ‎‎‎ماده 88 - نماینده‏اى که بیش از یکصد ساعت متوالى یا دویست و پنجاه ساعت غیرمتوالى از اوقات رسمى جلسات مجلس و کمیسیون را بدون عذر موجه در یکسال غیبت نماید، مستعفى شناخته خواهد شد. همچنین نماینده‏اى که به‏علت ناتوانى جسمى و یا بیمارى بیش از چهار ماه در یکسال غیبت موجه داشته باشد بنا به درخواست سى نفر از نمایندگان و تصویب دوسوم نمایندگان حاضر مبنى بر عجز وى از ایفاى وظایف نمایندگى، سمت نمایندگى خود را از دست میدهد.
 ‎‎‎تبصره 1 - تا یک هفته پس از اعلام رسمى مستعفى شناخته شدن نماینده، درصورتى که خود وى یا نماینده دیگرى به غیرموجه بودن غیبت اعتراض کند و آن را تسلیم هیأت رئیسه نماید، این اعتراض در اولین فرصت در مجلس مطرح مى‏شود و پس از صحبت حداکثر دو مخالف و دو موافق (هریک به مدت پانزده دقیقه) در صورتى که مجلس به موجه بودن غیبت نماینده مورد بحث رأى داد، غیبت موجه شناخته خواهد شد.
 ‎‎‎یک نفر از هیأت رئیسه به‏عنوان موافق و نماینده مورد بحث به‏عنوان مخالف براى صحبت، حق تقدم خواهند داشت.
 ‎‎‎تبصره 2 - درصورتى که نماینده مستعفى شناخته شده به غیرموجه بودن غیبت خود اعتراض کرده باشد ولى در موقع طرح نتواند و یا نخواهد در مجلس حضور یابد، مى‏تواند لایحه دفاعیه خود رابراى طرح در مجلس حداکثر تا موقع طرح، تحویل مجلس نماید. در این صورت این لایحه با حق تقدم در فرصت مقرر براى صحبت مخالفین توسط یکى از دبیران ‎ قرائت خواهد شد. مدت قرائت لایحه حداکثر نیم ساعت خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 89 - به غیبت و تأخیر غیرموجه حقوق تعلق نمى‏گیرد.
 ‎‎‎ماده 90 - محاسبه ساعات غیبت در کمیسیون‏ها با رؤساى کمیسیون‏ها و در جلسات رسمى مجلس با هیأت رئیسه مى‏باشد و در هر دو صورت، اعلان رسمى غیبت با هیأت رئیسه مجلس خواهد بود. هیأت رئیسه موظف است غیبت و تأخیر غیرموجه نمایندگان در کمیسیون‏ها را هر ماه به اطلاع نمایندگان برساند.
 ‎‎‎ماده 91 - غیبت، تأخیر غیرموجه نمایندگان پیش از پایان جلسه مجلس اعلان و درصورت مذاکرات مجلس ثبت خواهد شد.
 ‎‎‎تبصره - غیبت غیرموجه از دو جلسه کمیسیون در حکم غیبت از یک جلسه رسمى مجلس مى‏باشد.
هفتم - استعفا نماینده و نحوه بررسى آن
 ‎‎‎ماده 92 - هر نماینده که اعتبارنامه او به تصویب رسیده است مى‏تواند از مقام نمایندگى استعفاء دهد. پذیرش استعفاء موکول به تصویب مجلس است.
 ‎‎‎ماده 93 - نماینده تقاضاى استعفاء مدلّل خود را به عنوان رئیس مجلس مى‏نویسد و رئیس مجلس آن را در اولین جلسه علنى و بدون قرائت متن، اعلام و در دستور کار هفته بعد مى‏گذارد. نماینده مى‏تواند قبل از شروع بررسى در مجلس تقاضاى استعفاء خویش را مسترد دارد.
 ‎‎‎ماده 94 - بررسى تقاضاى استعفاء بدین ترتیب خواهد بود که ابتدا تقاضاى استعفاء قرائت شده و سپس شخص متقاضى استعفاء یا نماینده دیگرى به تعیین او تقاضاى دفاع خواهد نمود. مدت قرائت تقاضاى استعفاء و توضیح نماینده متقاضى استعفاء حداکثر نیم ساعت است. مخالف یا مخالفین نیز حداکثر نیم ساعت مى‏توانند صحبت کنند و پس از آن رأى‏گیرى به عمل مى‏آید. در صورت تصویب تقاضاى استعفاء مراتب از طریق هیأت رئیسه به وزارت کشور اعلام مى‏شود تا طبق قانون انتخابات اقدام نماید.
 ‎‎‎تبصره - هرگاه نماینده متقاضى استعفاء براى طرح تقاضاى استعفاى خود در مجلس حاضر نشود و کسى را هم براى دفاع از خود تعیین ننماید متن تقاضاى استعفاء قرائت و در صورت وجود مخالف حداکثر به مدت پانزده دقیقه صحبت خواهد کرد و سپس رأى‏گیرى به عمل مى‏آید.
 ‎‎‎ماده 95 - هرگاه تقاضاى استعفاء تعدادى از نمایندگان به نحوى باشد که مانع از تشکیل جلسه رسمى گردد قابل طرح در مجلس نیست.