ادامه ی آئین نامه داخلی مجلس ( اختیارات و وظایف مجلس )

 ‎‎‎‎‎ ‎‎‎‎‎ ‎‎‎‎‎باب دوم- وظایف و اختیارات مجلس شورای اسلامی

 ‎‎‎‎‎فصل دوم – نظارت
مبحث اول - نحوه بررسى و رأى اعتماد به هیأت وزیران
 ‎‎‎ماده 188 - رئیس جمهور، ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف و یا بعد از استعفاء یا سقوط دولت، کتباً اسامى هیأت وزیران را به‏همراه شرح حال هر یک از وزیران و برنامه دولت تسلیم مجلس مى‏نماید. رئیس مجلس مکلف است در اولین فرصت در جلسه علنى وصول معرفى‏نامه وزیران را اعلام و پس از قرائت دستور تکثیر آن را صادر نماید.

برای خواندن متن کامل این آئین نامه به ادامه مطلب مراجعه کنید ..... با تشکر

 ‎‎‎‎‎ ‎‎‎‎‎ ‎‎‎‎‎باب دوم- وظایف و اختیارات مجلس شورای اسلامی

 ‎‎‎‎‎فصل دوم – نظارت
مبحث اول - نحوه بررسى و رأى اعتماد به هیأت وزیران
 ‎‎‎ماده 188 - رئیس جمهور، ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف و یا بعد از استعفاء یا سقوط دولت، کتباً اسامى هیأت وزیران را به‏همراه شرح حال هر یک از وزیران و برنامه دولت تسلیم مجلس مى‏نماید. رئیس مجلس مکلف است در اولین فرصت در جلسه علنى وصول معرفى‏نامه وزیران را اعلام و پس از قرائت دستور تکثیر آن را صادر نماید.
 ‎‎‎ماده 189 - یک هفته پس از معرفى دولت، براى بحث و بررسى خط مشى و اصول کلى برنامه دولت و اخذ رأى اعتماد براى هیأت وزیران جلسات مجلس به‏طور متوالى تشکیل مى‏گردد. با پیشنهاد رئیس و تصویب مجلس، جلسات بصورت صبح و بعد از ظهر برگزار خواهد شد. مجلس در این جلسات نطق ‎ نخواهد داشت.
 ‎‎‎ماده 190 - قبل از تشکیل اولین جلسه بررسى برنامه‏هاى دولت و اخذ رأى اعتماد هیأت وزیران، نمایندگان مخالف و موافق برنامه، خط مشى و اصول کلى و ترکیب هیأت وزیران و نیز نمایندگان مخالف و موافق هریک از وزیران به تفکیک برنامه و هر وزیر در برگه‏هاى جداگانه یا دستگاه الکترونیک ‎ ثبت نام مى‏نمایند.
 ‎‎‎هریک از نمایندگان حق دارند تمام یا قسمتى از وقت خود را دراختیار نماینده دیگر قرار دهد. در شروع بحث در مورد هیأت وزیران، رئیس جمهور برنامه دولت را تشریح و ضمن معرفى وزیران از ترکیب هیأت وزیران دفاع خواهد نمود. پس از آن مجلس ، بررسى برنامه دولت و ترکیب هیأت وزیران را با اظهارات پنج نفر از نمایندگان مخالف و پنج نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یکنفر مخالف و یکنفر موافق و هر کدام براى مدت پانزده دقیقه انجام خواهد داد.
 ‎‎‎رئیس جمهور یا کسانى که او تعیین خواهد نمود به سوالات و اظهارات مخالفان پاسخ مى‏دهند. مجموع مدت نطق اولیه رئیس جمهور و دفاعیات اخیر دو و نیم ساعت خواهد بود. درپى اظهارات و دفاعیات رئیس جمهور، مجلس شور در مورد برنامه‏ها و صلاحیت هریک از وزیران را به صورت جداگانه آغاز خواهد نمود. درمورد هر وزیر دو نفر از نمایندگان مخالف و دو نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یکنفر مخالف و موافق هرکدام براى مدت پانزده دقیقه فرصت خواهند داشت. پس از آن وزیر و در صورت صلاحدید رئیس جمهور به مدت سى دقیقه براى دفاع از برنامه و صلاحیت وزیر مطروحه وقت خواهند داشت. بحث و بررسى براى تک تک وزیران به ترتیب حروف الفباى وزارتخانه به همین شیوه انجام مى‏گیرد، رئیس جمهور مى‏تواند با استفاده از وقت وزیران در پایان و به‏طور یکجا از آنان دفاع نماید. پس از آن ‎ رأى‏گیرى به عمل مى‏آید و شمارش و اعلام نتیجه آرا پس از رأى‏گیرى براى همه وزراء صورت خواهد گرفت. سوالات کتبى نمایندگان در طول مدتى که برنامه دولت مطرح است ازطریق رئیس مجلس به رئیس جمهور یا وزیر مربوط داده خواهد شد.
 ‎‎‎تبصره 1 - در موارد معرفى یک یا چند وزیر (کمتر از نصف مجموع وزراء) پس از نطق اولیه رئیس جمهور به مدت یکساعت بدون بحث در کلیات برنامه‏ها و ترکیب هیأت‏وزیران تنها در مورد برنامه‏ها و صلاحیت وزیران پیشنهادى به‏ترتیب فوق‏الذکر اقدام خواهد شد.
 ‎‎‎تبصره 2 - چنانچه مجلس به یک یا چند وزیر رأى اعتماد نداد و یا وزارتخانه‌ای به هردلیل وزیر نداشته باشد ‎ رئیس جمهور موظف است با رعایت اصل یکصد و سى و پنجم (135) قانون اساسى حداکثر قبل از سه ماه فرد یا افراد دیگرى را براى اخذ رأى به مجلس معرفى نماید.
 ‎‎‎ماده 191 - درمورد اصول هشتاد و هفتم (87) و یکصد و سى و ششم (136) قانون اساسى، کیفیت رأى اعتماد به وزیر یا هیأت وزیران و همه مسائل مربوط به آن طبق این آئین‏نامه خواهد بود.
 ‎‎‎تشخیص مسائل مهم و مورد اختلاف مذکور در اصل هشتاد و هفتم (87) که دولت مى‏تواند در زمینه آنها از مجلس رأى اعتماد بگیرد، با هیأت وزیران است.

مبحث دوم - نحوه بررسى اصول هشتاد و هشتم (88) و
هفتاد و ششم (76) قانون اساسى
اول - تذکر و سؤال:
الف - تذکر:
 ‎‎‎ماده 192 - در کلیه مواردى که نماینده یا نمایندگان مطابق اصل هشتاد و هشتم (88) قانون اساسى ، از رئیس جمهور یا وزیر در باره یکى از وظایف آنان حق سؤال دارند، مى‏توانند درخصوص موضوع موردنظر به رئیس جمهور و وزیر مسؤول کتباً تذکر دهند.
 ‎‎‎هیأت رئیسه ‎ تذکر را به رئیس جمهور یا وزیر مربوط ابلاغ و خلاصه آن‌را در ‎ جلسه علنى ‎ مجلس عنوان مى‏نماید.
ب - سؤال:
ماده 193- نحوه رسیدگی به سؤال‌نماینده از وزیر به شرح‌ذیل خواهد بود:
 ‎‎‎1- هر نماینده می‌تواند راجع به مسائل داخلی و خارجی کشور از وزیر مسؤول در باره وظایف او سؤال نماید. سؤال باید کتبی و صریح بوده و در فرم مخصوص که هیأت رئیسه تهیه می‌نماید توسط نماینده تنظیم و به هیأت رئیسه تسلیم شود.
 ‎‎‎هیأت رئیسه موظف است سؤال را فوری به کمیسیون تخصصی ذی‌ربط ارسال نماید.
 ‎‎‎2- کمیسیون موظف است حداکثر ظرف مدت ده‌روز پس از وصول سؤال، جلسه‌ای با حضور وزیر و سؤال‌کننده تشکیل دهد و با استماع نظرات سؤال‌کننده و وزیر و بررسی‌های لازم، به موضوع رسیدگی کند.
 ‎‎‎3- چنانچه سؤال‌کننده، توضیحات وزیر را قانع‌کننده نداند، کمیسیون با تعیین قلمرو «ملی» یا «منطقه‌ای» سؤال، بلافاصله نسبت به ارجاع سؤال ملی به هیأت رئیسه جهت اعلام وصول در اولین جلسه علنی اقدام می‌نماید.
 ‎‎‎4- در رابطه با سؤال منطقه‌ای، کمیسیون موظف است حداکثر ظرف مدت ده‌روز نسبت به ارائه راه‌حل و ارسال گزارش به هیأت رئیسه مجلس و رئیس جمهور(توسط رئیس مجلس) اقدام نماید.
 ‎‎‎هیأت رئیسه مساعی لازم نسبت به حل موضوع سؤال منطقه‌ای را به عمل می‌آورد.
 ‎‎‎چنانچه پس از پانزده روز از ارجاع نامه کمیسیون، نماینده سؤال‌کننده همچنان موضوع را حل و فصل نشده بداند، از هیأت رئیسه درخواست طرح سؤال منطقه‌ای در جلسه علنی را می‌نماید.
 ‎‎‎هیأت رئیسه موظف است در اولین جلسه علنی، سؤال منطقه‌ای را اعلام وصول و فوری به وزیر ابلاغ و به کمیسیون ذی‌ربط ارسال نماید. کمیسیون موظف است ظرف یک هفته گزارش نهایی را به هیأت رئیسه ارائه نماید.
 ‎‎‎5- طبق اصل هشتاد و هشتم(88) قانون اساسی، وزیر مورد سؤال مکلف است حداکثر ظرف مدت ده‌روز از تاریخ ابلاغ سؤال در مجلس حضور یافته و به سؤال پاسخ دهد مگر آن‌که وزیر به‌صورت رسمی و با عذرموجه تقاضای تأخیر حداکثر برای مدت ده‌روز داشته باشد.
 ‎‎‎ماده 194- در جلسه علنی ابتدا گزارش کمیسیون متضمن طرح سؤال و بررسی‌های انجام شده توسط سخنگوی کمیسیون به مدت حداکثر پنج‌دقیقه مطرح می‌شود سپس وزیر ونماینده سؤال کننده به ترتیب و هرکدام به مدت حداکثر پانزده‌دقیقه توضیحات خود را ارائه می‌دهند و در صورت قانع نشدن نماینده، رئیس جلسه نظر مجلس را در این مورد اخذ می‌کند.
درصورتی که اکثر نمایندگان حاضر، نظر به وارد بودن سؤال نماینده یا نمایندگان بدهند رئیس مجلس موظف است موضوع را به رئیس جمهور جهت رسیدگی ارجاع نماید.
 ‎‎‎تبصره 1– عدم حضور وزیر در مجلس و کمیسیون به منزله وارد بودن سؤال می‌باشد.
 ‎‎‎تبصره 2- سؤال کننده یا وزیر می‌توانند از وقت خود در جلسه علنی طی دونوبت استفاده نمایند.
 ‎‎‎تبصره 3- گزارش کمیسیون حداقل بیست و چهارساعت قبل از طرح سؤال در مجلس باید چاپ و بین نمایندگان توزیع شود.
 ‎‎‎تبصره 4- در صورتی که سؤال توسط چند نماینده تنظیم گردد، نماینده منتخب سؤال‌کنندگان جهت توضیح سؤال در کمیسیون و صحن علنی باید در فرم مربوط به سؤال مشخص گردد در صورت عدم توافق سؤال‌کنندگان، نماینده آنها توسط یکی از اعضاء هیأت رئیسه به قید قرعه انتخاب خواهد شد.
 ‎‎‎تبصره 5- سؤال می‌تواند شامل اجزاء متعدد باشد.
 ‎‎‎ماده 195 - چنانچه در هر دوره مجلس، سه بار با رأی اکثریت نمایندگان حاضر، سؤالات نمایندگان از هر وزیر وارد تشخیص داده شود طرح استیضاح وزیر درصورت رعایت مفاداصل هشتاد و نهم(89) قانون اساسی و آئین‌نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت.
 ‎‎‎ماده 196 - براساس اصل هشتاد و هشتم (88) قانون اساسى، درصورتى که حداقل یک چهارم کل نمایندگان بخواهند درباره یکى از وظایف رئیس جمهور سؤال کنند، باید سؤال خود را به‏طور صریح و روشن و مختصر همگى امضاء و به رئیس مجلس تسلیم نمایند. رئیس مجلس موضوع را در اسرع وقت به کمیسیون تخصصى ارجاع مى‏نماید. کمیسیون موظف است حداکثر ظرف یک هفته با حضور نماینده معرفى شده رئیس جمهور و نماینده منتخب سؤال‏کنندگان تشکیل جلسه دهد. در این جلسه، نماینده رئیس جمهور پاسخ مقتضى را از طرف رئیس جمهور ارائه خواهد نمود تا به نمایندگان سؤال کننده گزارش شود.
 ‎‎‎پس از یک هفته چنانچه هنوز حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس (که سؤال را امضاء نموده‏اند) از سؤال خود منصرف نشده باشند رئیس مجلس موظف است در اولین جلسه سؤال آنان را قرائت و فوراً براى رئیس جمهور ارسال کند. این سؤال ظرف چهل و هشت ساعت تکثیر و در دسترس نمایندگان قرار مى‏گیرد.
 ‎‎‎ماده 197 - رئیس جمهور موظف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ دریافت سؤال در جلسه علنى مجلس حضور یابد و به سؤال مطروحه نمایندگان پاسخ گوید مگر با عذر موجه با تشخیص مجلس شوراى اسلامى. مدت طرح سؤال از طرف نماینده منتخب سؤال‏کنندگان حداکثر پانزده دقیقه و مدت پاسخ رئیس جمهور حداکثر یک ساعت خواهد بود.
دوم - تحقیق و تفحص:
 ‎‎‎ماده 198 - هرگاه نماینده‌ای، تحقیق و تفحص در هر یک از امور کشور را لازم بداند تقاضاى خود را به‌صورت کتبی به هیأت رئیسه مجلس تسلیم نموده و هیأت‏رئیسه ظرف چهل و هشت ساعت آن را به کمیسیون تخصصى ذى‏ربط جهت رسیدگى ارجاع مى‏نماید. کمیسیون موظف است حداکثر ظرف دوهفته از تاریخ وصول، اطلاعاتى را که در این زمینه کسب نموده در اختیار متقاضى یا متقاضیان قرار دهد.
 ‎‎‎درصورتى که متقاضى یا متقاضیان، اطلاعات کمیسیون را کافى تشخیص ندهند، کمیسیون موظف است ظرف یک هفته از متقاضى یا متقاضیان و بالاترین مقام دستگاه اجرائى ذى‏ربط دعوت به عمل آورد و دلایل ضرورت تحقیق و تفحص و نظرات مقام فوق‌الذکر را استماع نماید و تا مدت ده روز گزارش خود را مبنى بر تصویب یا رد تقاضاى تحقیق و تفحص به هیأت رئیسه مجلس ارائه دهد.
 ‎‎‎این گزارش خارج از نوبت در دستور هفته بعد مجلس قرارمى‏گیرد
و پس از توضیح سخنگوی کمیسیون و صحبت نماینده متقاضی تحقیق و تفحص هرکدام حداکثر به مدت ده‌دقیقه، گزارش کمیسیون بدون بحث به رأى گذاشته خواهد شد.
 ‎‎‎در صورت تصویب انجام تحقیق و تفحص، موضوع به همان کمیسیون تخصصى ذى‏ربط جهت رسیدگى ارجاع مى‏گردد.
 ‎‎‎کمیسیون موظف است در مدت بیست روز اعضاء هیأت تحقیق و تفحص را که حداقل یازده وحداکثر پانزده نفر خواهند بود از بین نمایندگان تعیین و به رئیس مجلس جهت صدور ابلاغ معرفى نماید. چنانچه متقاضیان تحقیق و تفحص کمتر از پنج نفر باشند کلیه آنان عضو هیأت خواهند بود، در غیر این‌صورت حداقل پنج‌نفر از اعضاءهیأت از میان‌متقاضیان تحقیق‌وتفحص انتخاب خواهند شد.
 ‎‎‎اعضاء هیأت از میان خود یک رئیس، دو نایب رئیس و یک دبیر
انتخاب مى‏کنند.
 ‎‎‎هیأت حداکثر در مدت یک‌ماه پس از پایان مهلت تحقیق و تفحص، گزارش خود را به کمیسیون تسلیم مى‏نماید. کمیسیون موظف است ظرف یک ماه گزارش هیأت را در جلسه مشترک اعضاء کمیسیون و هیأت مطرح و گزارش نهایی را جهت قرائت در مجلس برای مدت نیم‌ساعت تنظیم و پس از تصویب به هیأت‌رئیسه ارسال نماید. قبل از رأی‌گیری در رابطه با گزارش نهایی، وزیر یا مقام‌مسؤول از عملکرد خود دفاع خواهد نمود.
 ‎‎‎هیأت رئیسه موظف است گزارش کمیسیون را در دستور هفته بعد کارى مجلس قرار دهد تا توسط سخنگوی کمیسیون قرائت گردد.
 ‎‎‎تبصره 1 – موضوع تحقیق و تفحص با تشخیص هیأت رئیسه باید صریح و قابل رسیدگی باشد.
 ‎‎‎تبصره 2 - هیأت تحقیق و تفحص مى‏تواند از کارشناسان مورد وثوق با تأیید هیأت رئیسه مجلس استفاده نماید. هیأت رئیسه موظف است تنخواه مورد درخواست هیأت را دراختیار رئیس هیأت قرار دهد تا براساس تصمیمات هیأت هزینه و با تأیید هیأت رئیسه به هزینه قطعى منظور شود.
 ‎‎‎تبصره 3- چنانچه وزیر یا بالاترین مقام دستگاه مورد تحقیق و تفحص تغییر کرده باشد و تحقیق و تفحص مربوط به عملکرد دوران مسؤولیت آنان باشد باید امکان دسترسی آنها به اسناد و مدارک جهت پاسخگویی فراهم گردد.
 ‎‎‎تبصره 4- کلیه مکاتبات هیأت با امضاى رئیس هیأت و درغیاب او نایب‏رئیس معتبر خواهد بود.
 ‎‎‎تبصره 5- کمیسیون موظف است همزمان با ارائه گزارش نهایی به هیأت‌رئیسه، کلیه اسناد، مدارک و پرونده‌های تحقیق و تفحص و یک نسخه‌ از گزارش نهایی را به کمیسیون اصل نودم(90) قانون اساسی جهت اقدام قانونی و نیز حفظ و بایگانی اسناد ارسال نماید.
 ‎‎‎تبصره 6- ارائه و انتشار هرگونه اطلاعات مربوط به تحقیق و تفحص به هرشکل و عنوان از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی واعضاء هیأت تحقیق و تفحص تا زمان چاپ گزارش جهت قرائت در صحن علنی ممنوع می‌باشد.
 ‎‎‎تبصره 7- تحقیق و تفحص مجلس شامل شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام و پرونده‌های جریانی مراجع قضائی و امور‌ماهیتی قضائی نمی شود و در مورد دستگاههایی که زیرنظر مقام معظم رهبری هستند با اذن معظم له امکان تحقیق و تفحص توسط مجلس وجود دارد.
 ‎‎‎ماده 199 - مهلت انجام تحقیق و تفحص شش ماه از تاریخ صدور ابلاغ اعضاء هیأت توسط رئیس مجلس می‌باشد. در صورت ضرورت با درخواست هیأت و تصویب هیأت رئیسه مجلس تا شش‌ماه دیگر قابل تمدید می‌باشد. ‎
 ‎‎‎تبصره - در صورتی که جلسه مشترک هیأت تحقیق و تفحص و کمیسیون تخصصی تخلفات موضوع تحقیق را مهم و مسؤول دستگاه یا سازمان را مقصر تشخیص دهد، طرح استیضاح وزیر مربوطه درصورت رعایت مفاد اصل هشتاد و نهم(89) قانون اساسی در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت.
 ‎‎‎هیأت رئیسه موظف است در اولین جلسه علنی موضوع استیضاح را اعلام‌وصول و حداکثر تا مدت ده روز در دستور جلسه علنی قراردهد در این صورت سخنگوی کمیسیون حداکثر به مدت نیم‌ساعت گزارش می‌دهد و سپس طبق مواد مربوط به استیضاح عمل خواهد شد.
 ‎‎‎ماده 200- درصورت احراز تخلف و ضرورت تعقیب توسط هیأت تحقیق و تفحص، متخلف توسط هیأت رئیسه مجلس حسب مورد موضوع به قوه قضائیه یا مرجع رسیدگی به تخلفات اداری ‎ معرفى مى‏شود. دستگاه قضائى صالحه موظف است طبق مقررات خارج از نوبت تقاضاى کمیسیون را مورد رسیدگى قرار داده و نتیجه آن را به کمیسیون اعلام نماید.
 ‎‎‎ماده 201 - مسؤولان دستگاه مورد تحقیق و تفحص و کلیه دستگاههاى اجرائى، قضائى و نهادهاى انقلاب اسلامى موظف به فراهم نمودن امکانات و تسهیلات مورد نیاز هیأت و دراختیار گذاردن اطلاعات و مدارک درخواستى هیأت مى‏باشند و درصورت عدم همکارى، مسؤولان دستگاه ذى‏ربط متخلف و مجرم محسوب مى‏گردند و با شکایت هیأت تحقیق و تفحص، مورد تعقیب قضائى قرار خواهند گرفت.

مبحث سوم - نحوه بررسى موارد خاص و مهم
اول - نحوه تصویب معاهدات و قراردادهاى بین‏المللى
 ‎‎‎ماده 202 - در تقدیم لوایح قانونى که در آنها، دولت تقاضاى تصویب عهدنامه، مقاوله‏نامه، قرارداد و یا موافقتنامه بین‏المللى و یا الحاق به پیمانهاى بین‏المللى را دارد، متن کامل آنها باید جهت بررسى ضمیمه لوایح تقدیمى مذکور باشد.
 ‎‎‎ماده 203 - موارد مذکور در ماده (202) پس از اعلام وصول در مجلس، بلافاصله چاپ و بین نمایندگان توزیع مى‏شود و به کمیسیون مربوطه ارجاع مى‏گردد.
 ‎‎‎ماده 204 - درصورتى که دولت براى موارد مذکور در ماده (202) قید مهم قائل شده باشد و یا کمیسیون مربوط تا یک هفته پس از وصول و یا پانزده نفر نمایندگان، چنین قیدى را پیشنهاد کنند، رسیدگى به این قید بلافاصله در دستور کار مجلس قرار مى‏گیرد تا پس از پیشنهاد و اظهارات یک مخالف و یک موافق (هر یک پنج دقیقه) به رأى گذاشته شود.
 ‎‎‎ماده 205 - درصورتى که قید اهمیت به‏تصویب مجلس نرسد یا در این باره از ناحیه دولت یا کمیسیون مربوط یا پانزده نفر از نمایندگان تقاضایى به عمل نیاید عهدنامه، مقاوله‏نامه، قرارداد و یا موافقتنامه، عادى تلقى شده و مجلس به‏صورت یک شورى آن را مورد رسیدگى قرار خواهد داد، بدین‏ترتیب که پس از صحبت دو مخالف و دو موافق در کلیات و جزئیات (هرکدام حداکثر به مدت پانزده دقیقه) و صحبت سخنگوی ‎ کمیسیون و نماینده دولت ‎ به رأى گذاشته مى‏شود.
 ‎‎‎ماده 206 - درصورتى که مجلس قید اهمیت را تصویب کند، رسیدگى به آن همانند لوایح معمولى دیگر دو شورى و به‏ترتیب زیر خواهد بود:
 ‎‎‎1- در شور اول در باره کلیات، با درنظرگرفتن مواد مربوطه، بحث و اعتراضات وارده به بعضى از شرایط و مواد قرارداد به عنوان پیشنهاد کتبى به کمیسیون ارجاع خواهد شد. این پیشنهادها باید بیست و چهار ساعت قبل از طرح در کمیسیون، چاپ و بین نمایندگان توزیع شود.
 ‎‎‎2- در شور دوم، کمیسیون، موارد اعتراض و پیشنهادهاى نمایندگان و همچنین نظرخود را درباره این موارد، همراه با تصویب و یا رد مواد، بدون واردکردن تغییرات، در مجلس مطرح مى‏کند، آنگاه درباره موارد اعتراض نمایندگان، که بطور کتبى و در مهلت مقرر به کمیسیون داده شده باشد، به‏ترتیب، نماینده اعتراض کننده، یک مخالف و یک موافق، هرکدام به مدت پنج دقیقه، صحبت مى‏کنند و سپس درباره واردبودن یا نبودن اعتراض رأى‏گیرى به عمل مى‏آید. پس از پایان یافتن راى‏گیرى نسبت به اعتراضات، در صورتى که مجلس آنها را وارد بداند، دولت موظف مى‏شود در مسائل مورداعتراض با طرف متعاهد مجدداً وارد مذاکره و گفتگو شود. در این صورت، لایحه تا پایان مذاکرات مجدد در دستور مجلس باقى خواهد بود. در صورت قبول اعتراضات و پیشنهادها متن اصلاحى تصویب شده تلقى خواهد شد و در غیراین صورت، آخرین پیشنهاد دولت درمورد اصل قرارداد با صحبت یک مخالف و یک موافق، هریک به مدت پنج دقیقه، در مجلس به رأى گذاشته خواهد شد.
دوم - اصلاح جزئى در خطوط مرزها
 ‎‎‎ماده 207 - در لایحه تقدیمى مربوط به اصلاح جزئى در خطوط مرزى، متن کامل عهدنامه بین‏المللى آن، که براساس اصل هفتاد و هشتم (78) قانون اساسى تنظیم شده باشد، جهت بررسى باید ضمیمه گردد. متن این عهدنامه پس از اعلام وصول، بلافاصله چاپ و بین نمایندگان توزیع و همزمان به کمیسیون امنیت ملى و سیاست خارجى ارجاع مى‏شود.
 ‎‎‎ماده 208 - کمیسیون مذکور در ماده قبل، پس از کسب نظر مشورتى کمیسیون قضائى و حقوقى و با دعوت از نماینده شوراى‏عالى امنیت ملى و نمایندگان پیشنهاددهنده، به بررسى همه‏جانبه موضوع مى‏پردازد و ظرف یک‏ماه گزارش تفصیلى خود را مبنى‏بر قبول یا رد عهدنامه به ضمیمه پیشنهادهاى اساسى به هیأت رئیسه ارسال مى‏دارد.
 ‎‎‎ماده 209 - لوایح مربوط به عهدنامه‏هاى اصلاح جزئى در خطوط مرزى همانند سایر عهدنامه‏هاى بین‏المللى مهم دو شورى خواهد بود و به همان ترتیب نیز موردبررسى قرار خواهد گرفت. این نوع عهدنامه‏ها، در صورتى که صرفاً براى اصلاحات جزئى، با درنظرگرفتن مصالح کشور و رعایت اصل هفتاد و هشتم (78) قانون اساسى دو طرفه باشد و به استقلال و تمامیت ارضى کشور لطمه نزند، با تصویب چهارپنجم مجموع نمایندگان مجلس معتبر خواهد بود.
سوم - محدودیتهاى ضرورى
 ‎‎‎ماده 210 - براساس اصل هفتاد و نهم (79) قانون اساسى، در حالت جنگ و شرایط اضطرارى نظیر آن که دولت حق دارد با تصویب مجلس شوراى اسلامى محدودیت‏هاى ضرورى برقرار نماید، قبل از اعمال محدودیت، متن کامل و دقیق محدودیت‏هاى ضرورى با دلائل توجیهى لازم، همراه با لایحه قانونى جهت بررسى تقدیم مجلس مى‏شود.
 ‎‎‎تبصره - چنانچه دولت بدون کسب مجوز مبادرت به اعمال محدودیت نماید، رئیس مجلس موظف است تقدیم لایحه محدودیت راازرئیس جمهور مطالبه کند. دراین‏خصوص، حق سؤال یا استیضاح رئیس جمهور و وزیران براى نمایندگان محفوظ خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 211 - رسیدگى به لایحه محدودیتهاى ضرورى یک شورى است و در صورت تصویب مجلس، مدت اعمال آن به‏هرحال نمى‏تواند بیش از سى روز باشد. در صورتى که پس از انقضاء این مدت ضرورت همچنان باقى باشد دولت موظف است مجدداً از مجلس کسب مجوز کند.
چهارم - سایر موارد
 ‎‎‎ماده 212 - براساس اصول هشتادم (80)، هشتاد و دوم (82)، هشتاد و سوم (83) و یکصد و سى و نهم (139) قانون اساسى، اقدامات دولت در موارد ذیل قبلاً باید به‏تصویب مجلس برسد:
 ‎‎‎1- گرفتن و دادن وام یا کمک‏هاى بلاعوض داخلى و خارجى.
 ‎‎‎2- استخدام کارشناسان خارجى در موارد ضرورى.
 ‎‎‎3- فروش بناها و اموال دولتى و نفایس ملى به‏استثناى نفایس ملى منحصر به فرد که درهر صورت قابل فروش نخواهد بود.
 ‎‎‎4- صلح دعاوى راجع به اموال عمومى و دولتى یا ارجاع آن به داورى که طرف دعوا خارجى باشد و همچنین در موارد مهم داخلى.
 ‎‎‎در تمام موارد مذکور، دولت موظف است متن تفصیلى آنها را همراه با لایحه قانونى تقدیم مجلس نماید تا به‏صورت یک شورى مورد رسیدگى قرارگیرد، بدین‏ترتیب که پس از گزارش کمیسیون مربوط و صحبت دو مخالف و دو موافق در کلیات و جزئیات (هرکدام به مدت پانزده دقیقه) براى تصویب به‏رأى گذاشته مى‏شود.

مبحث چهارم - نحوه بررسى برنامه و بودجه سالیانه
کل کشور و نظارت بر اجراى بودجه
 ‎‎‎ماده 213 - به‏منظور تنظیم اصول و مفاد برنامه‏هاى توسعه و لوایح بودجه کل کشور و ایجاد هماهنگى بین کمیسیون‏هاى تخصصى مجلس شوراى اسلامى، پس از تقدیم لایحه مربوط توسط دولت به مجلس، کمیسیون تلفیق مرکب از اعضاى ذیل تشکیل مى‏گردد:
 ‎‎‎1- کلیه اعضاى کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات.
 ‎‎‎2- دو‏نفر از هریک از کمیسیون‏هاى دیگر (غیراز کمیسیون‏هاى تحقیق و تدوین آئین‏نامه داخلى مجلس).
 ‎‎‎اعضاى مذکور در بند (2) توسط کمیسیون‏هاى مربوطه انتخاب و به هیأت رئیسه مجلس معرفى مى‏شوند.
 ‎‎‎مأموریت این کمیسیون تا تصویب نهائى قانون برنامه توسعه و یا لایحه بودجه سالانه کل کشور ادامه مى‏یابد.
 ‎‎‎تبصره- کمیسیون تلفیق با حضور اکثریت مطلق اعضاء رسمیت می‌یابد.
اول - تصویب برنامه توسعه
 ‎‎‎ماده 214 - رسیدگی به لوایح برنامة توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران یک‌شوری و به‌شرح زیر خواهد بود:
 ‎‎‎الف- نمایندگان مجلس از زمان چاپ و توزیع لایحة برنامه ظرف مدت پنج روز (بدون احتساب ایام تعطیل) پیشنهادهای خود درمورد کلیات و جزئیات برنامه را به کمیسیون تخصصی ذی‌ربط ارائه می‌نمایند.
 ‎‎‎ب- کمیسیون‌های تخصصی مکلفند حداکثر ده روز پس از چاپ و توزیع لایحه نسبت به بررسی مفاد برنامه شامل مواد، تبصره‌ها، جداول و ضمائم و نیز پیشنهادهای نمایندگان اقدام و گزارش خود را به کمیسیون تلفیق رسیدگی‌کننده ارائه نمایند.
 ‎‎‎ج- کمیسیون تلفیق موظف است پس از پایان مهلت مذکور در بند (ب) به گزارشهای کمیسیونهای تخصصی و کلیات و جزئیات برنامه و پیشنهادهای نمایندگان ظرف حداکثر سه هفته رسیدگی و گزارش نهایی خود را به مجلس ارائه نماید.
 ‎‎‎د- در صحن جلسة علنی پس از ارائة گزارش کمیسیون تلفیق، ابتدا کلیات برنامه مورد بحث قرار می‌گیرد. در کلیات پنج نفر مخالف و پنج نفر موافق به‌ترتیب یک نفر مخالف و یک نفر موافق و حداکثر هر نفر پانزده دقیقه دیدگاههای خود را مطرح می‌کنند. پس از آن کمیسیون و دولت هرکدام حداکثر چهل و پنج دقیقه برای دفاع زمان خواهند داشت. سپس راجع به کلیات برنامه رأی‌گیری خواهد شد. در بررسی کلیات، کفایت مذاکرات پذیرفته نمی‌شود.
 ‎‎‎هـ- پس از تصویب کلیات، رسیدگی به جزئیات برنامه آغاز و به مواد و تبصره‌ها و جداول برنامه به‌ترتیب رسیدگی می‌شود. در این بخش جایگزین متن ماده، یا جزئی از ماده و یا تبصره لایحة دولت، حذف کل، مصوبات جایگزینی کمیسیونهای تخصصی و پیشنهادات چاپ‌شدة نمایندگان برای هر ماده یا تبصره یا هریک از اجزاء درصورتی که آن جزء ماهیت مستقل داشته باشد و حذف جزء و پیشنهادات چاپ شده کمیسیونهای تخصصی به‌ترتیب مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. سپس درمورد اصل ماده یا تبصره یا اجزاء درصورتی که ماهیت مستقل داشته باشند، رأی‌گیری خواهد شد.
 ‎‎‎چنانچه اصل رأی نیاورد، موضوع برای رسیدگی مجدد به کمیسیون تلفیق برگشت داده خواهد شد تا در اسرع وقت و حداکثر طبق مهلتی که هیأت‌رئیسه تعیین خواهد کرد، گزارش مجدد خود را به مجلس ارائه دهد. نمایندگان می‌توانند حداکثر تا پایان همان روز پیشنهادهای خود را به کمیسیون تسلیم نمایند.
 ‎‎‎و- مادام که لایحة برنامه در صحن مجلس مورد بررسی است، مجلس نطق ‎ نخواهد داشت و هیچ طرح یا لایحه‌ای جز طرحها و لوایح سه‌فوریتی در دستور قرار نخواهد گرفت و مجلس در تمامی ایام به‌جز ایام تعطیل حداقل شش و حداکثر هشت ساعت جلسة علنی خواهد داشت. درموارد استثناء با تصویب مجلس، این زمان تا ده ساعت قابل افزایش است.
 ‎‎‎ز- مهلت‌های مذکور در بندهای (ب) و (ج) حسب مورد با تصویب هیأت‌رئیسه تا دو برابر قابل افزایش است.
 ‎‎‎ماده 215- اصلاح قانون برنامه توسعه در ضمن لایحه بودجه و دیگر طرحها و لوایح با رأی دوسوم نمایندگان حاضر پذیرفته می شود و هرگونه اصلاح نیز با رأی دوسوم نمایندگان معتبر خواهد بود.
دوم - تصویب بودجه سالیانه کل کشور
 ‎‎‎ماده 216 - دولت موظف است لایحه بودجه سالانه کل کشور را حداکثر تا پانزدهم آذرماه هر سال به مجلس تسلیم نماید. نحوه رسیدگی به لایحه بودجه، متمم
 ‎‎‎
و چند دوازدهم آن ‎ یک شورى خواهد بود و ترتیب رسیدگى بشرح ذیل مى‏باشد:
 ‎‎‎1 - نمایندگان مجلس از زمان چاپ و توزیع ‎ لایحه بودجه سالیانه کل کشور و پیوست‏ها و سوابق ‎ آن تا مدت ده روز مى‏توانند پیشنهادهاى خود را به کمیسیون‏هاى تخصصى مجلس تقدیم نمایند.
 ‎‎‎2 - کمیسیون‏هاى تخصصى موظفند حداکثر تا پانزده ‎ روز پس از چاپ و توزیع لایحه ، گزارش خود را به کمیسیون تلفیق ‎ تقدیم نمایند.
 ‎‎‎3 - کمیسیون تلفیق ‎ موظف است حداکثر ظرف مدت پانزده روز پس از پایان مهلت گزارش کمیسیون تخصصی، ‎ ضمن رسیدگى به گزارش کمیسیون‏هاى تخصصى گزارش نهایى خود راتنظیم وبه مجلس شوراى اسلامى تقدیم نماید. مهلت رسیدگی کمیسیون تلفیق حداکثر تا پانزده روز با موافقت هیأت رئیسه قابل تمدید می‌باشد.
 ‎‎‎4 - در جلسه علنى، پس از رسیدگى به کلیات بودجه و تصویب آن، به پیشنهادهاى مربوط به درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار بودجه عمومى دولت رسیدگى و سقف آن به‏تصویب خواهد رسید. پس از آن پیشنهادهاى مربوط به تبصره‏ها و ردیفها رسیدگى مى‏گردد.
 ‎‎‎تبصره 1 - در جلسه علنى، تنها پیشنهادهایى که توسط نمایندگان و کمیسیون‏ها در زمان مقرر دریافت و به چاپ رسیده، مشروط به عدم مغایرت با قانون برنامه، قابل طرح مى‏باشد. پیشنهادهایی که منبع درآمد مشخصی نداشته باشد قابل طرح نخواهد بود و پیشنهادهایی که مازاد بر سرجمع نباشد زمانی قابل طرح است که ردیف مشخص جایگزین را معین نماید. تشخیص موارد مذکور با رئیس جلسه خواهد بود.
 ‎‎‎تبصره 2 - نحوه رسیدگى به ‎ اصلاحیه‏هاى بودجه و سایر مواردى که در این ماده پیش‏بینى‏نشده طبق مقررات معمول در این آئین‏نامه خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 217 - هنگام طرح لایحه بودجه درمجلس، جلسات باید بلاانقطاع در کلیه ایام هفته غیراز جمعه و تعطیلات رسمى، حداقل روزى چهار ساعت منعقد گردد و تا موقعى که شور و مذاکره پایان نیافته و رأى مجلس اخذ نشده است از دستور خارج نمى‏شود و هیچ لایحه یا طرح دیگر نمى‏تواند مطرح باشد مگر لایحه یک یا چنددوازدهم بودجه درصورت ضرورت.
 ‎‎‎تبصره - اگر مطالب فورى و فوتى اعم از طرحها و لوایح دوفوریتى و غیره پیش آید که به تشخیص مجلس تأخیر آن موجب زیان جبران‏ناپذیرى باشد، در این صورت براى طرح و تصویب آن زمان مشخصى معین مى‏شود.

سوم - نحوه رسیدگى دیوان محاسبات به اجراى بودجه سالیانه کل کشور
 ‎‎‎ماده 218 - براساس اصول پنجاه و چهارم (54) و پنجاه و پنجم (55) قانون اساسى، نظارت مجلس شوراى اسلامى بر اجراى بودجه سالیانه کل کشور برعهده دیوان محاسبات کشور است که زیر نظر مجلس شوراى اسلامى مى‏باشد. سازمان و ‎ اداره امور آن به موجب قانون خاص مى‏باشد.

مبحث پنجم – استیضاح
اول - استیضاح وزیران
 ‎‎‎ماده 219 - نمایندگان مجلس مى‏توانند، با در نظر گرفتن اصل هشتاد و نهم (89) قانون اساسى، وزیر یا هیأت وزیران را استیضاح کنند. استیضاح وقتى قابل طرح در مجلس است که به امضاى حداقل ده نفر از نمایندگان برسد.
 ‎‎‎ماده 220 - تقاضاى استیضاح نمایندگان از وزیر یا وزیران باید کتباً در جلسه علنى به رئیس مجلس داده شود و در آن، موضوع استیضاح صریحاً و با ذکر مورد یا موارد معین شود. تقاضاى مزبور در آن جلسه یا جلسه بعد قرائت مى‏شود. این تقاضا بدون مباحثه و فوراً براى وزیر یا هیأت وزیران فرستاده مى‏شود.
 ‎‎‎همچنین متن استیضاح چاپ و دراختیار نمایندگان قرار مى‏گیرد.
 ‎‎‎ماده 221- چنانچه استیضاح نمایندگان مرتبط به حوزه فعالیت نهادهاى انقلابى باشد که از بودجه دولت استفاده مى‏نمایند و قانوناً وابسته به قوه مجریه مى‏باشند، آن استیضاح خطاب به رئیس جمهور یا وزیرى که نهاد موردبحث درحوزه مسؤولیت او قرار گرفته است، خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 222 - وزیر یا هیأت وزیران موظفند ظرف ده روز پس از طرح استیضاح، در مجلس حاضر شوند و توضیحات لازم را بدهند، تعیین وقت استیضاح در مهلت مقرر با پیشنهاد وزیر یا هیأت وزیران و تصویب هیأت رئیسه مجلس در دستور هفتگى قرار مى‏گیرد. حضور وزیر یا هیأت وزیران در این وقت مقرر الزامى است.
 ‎‎‎ماده 223 - در جلسه استیضاح، پس از بیانات استیضاح کنندگان، رئیس جمهور مى‏تواند به دفاع از وزیر یا وزیران مورد استیضاح بپردازد، همچنین وزیر یا وزیران مورد استیضاح نیز مى‏توانند به دفاع از خود بپردازند. حداکثر وقت دفاع از استیضاح براى رئیس جمهور یا چند وزیر پنج ساعت وبراى یک وزیر سه ساعت خواهد بود.
 ‎‎‎تبصره 1 - وزیر یا وزیران مورد استیضاح مى‏توانند حداکثر یک ساعت ازوقت دفاع خود را در اختیار یک یا دو نفر از نمایندگان موافق قرار دهند.
 ‎‎‎تبصره 2 - بیانات استیضاح کنندگان و پاسخ آنها در یک یا چند جلسه باید به‏طور متوالى صورت گیرد.
 ‎‎‎تبصره 3 - استیضاح کنندگان مجاز نخواهند بود در ضمن ارائه دلائل و توضیحات خود، موضوعات دیگرى را که به مورد استیضاح مربوط نیست موردبحث قرار دهند.
 ‎‎‎ماده 224 - پس از پاسخ وزیر یا وزیران مورد استیضاح و یا پاسخ رئیس‏جمهور از طرف هیأت وزیران مورد استیضاح، حداکثر دو نفر از نمایندگان استیضاح کننده حق دارند توضیحات تکمیلى بدهند، به شرطى که صحبت هرکدام از ربع ساعت تجاوز ننماید. رئیس جمهور مى‏تواند حداکثر یک ساعت به دفاع از هیأت وزیران بپردازد و وزیر مورد استیضاح هم مى‏تواند حداکثر نیم ساعت مجدداً از خود دفاع کند.
 ‎‎‎ماده 225 - پس از انجام استیضاح ، رئیس عدم اعتماد وزیر یا وزیران را به رأى مى‏گذارد.
 ‎‎‎ماده 226 - درصورتى که وزیر یا هیأت وزیران مورد استیضاح در مجلس حاضر نشوند، استیضاح‏کنندگان مطالب خود را بیان مى‏کنند و رئیس اعلام اخذ رأى عدم اعتماد مى‏کند.
 ‎‎‎ماده 227 - هنگامى که استیضاح در دستور مجلس است به‏هیچ‌وجه نمى‏توان دستور را تغییر داد مگر در موارد طرح‏ها و لوایح سه فوریتى.

دوم - استیضاح و عدم کفایت رئیس جمهور
 ‎‎‎ماده 228 - براساس اصل هشتاد و نهم (89) قانون اساسى نمایندگان مجلس مى‏توانند رئیس جمهور را درمقام اجراى وظایف مدیریت قوه مجریه و اداره امور اجرائى کشور مورد استیضاح قرار دهند. این استیضاح وقتى قابل طرح است که حداقل به امضاى یک سوم نمایندگان برسد.
 ‎‎‎ماده 229 - تقاضاى استیضاح رئیس جمهور که باید با ذکر موارد صریح و روشن و مستدل باشد، به رئیس مجلس داده مى‏شود. این تقاضا باید در اولین جلسه قرائت شود و ضمن چاپ و توزیع بین نمایندگان براى رئیس جمهور ارسال گردد. دراین صورت، رئیس جمهور باید ظرف یکماه در مجلس حاضر شود و درخصوص مسائل مطرح شده توضیحات کافى بدهد.
 ‎‎‎ماده 230 - حداکثر وقت براى مذاکره موافقین و مخالفین پنج ساعت است که به تساوى و متناوباً انجام مى‏شود. مدت صحبت براى هر یک از موافقین و مخالفین حداکثر نیم‏ساعت خواهد بود که با رأى مجلس تا یک ساعت قابل تمدید مى‏باشد.
 ‎‎‎ماده 231 - وقت براى توضیحات و پاسخ‏هاى رئیس جمهور جمعاً پنج ساعت مى‏باشد. رئیس جمهور مى‏تواند قسمتى از وقت خود را به نمایندگان موافق واگذار کند. این وقت اضافه بر فرصتى است که به موجب ماده قبل به آنان تعلق مى‏گیرد.
 ‎‎‎ماده 232 - درصورتى که پس از بیانات نمایندگان موافق و مخالف و پاسخ رئیس جمهورى اکثریت دوسوم کل نمایندگان، به عدم کفایت رئیس جمهور رأى دادند، مراتب جهت اجراى بند ده (10) اصل یکصد و دهم (110) قانون اساسى به‏اطلاع مقام رهبرى مى‏رسد. این رأى‏گیرى مخفى و با ورقه خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 233- هرگاه حداقل ده‌نفر از نمایندگان و یا هرکدام از کمیسیونها، عدم رعایت شؤونات و نقض یا استنکاف از اجراء قانون یا اجراء ناقص قانون توسط رئیس جمهور و یا وزیر و یا مسؤولین دستگاههای زیرمجموعه آنان را اعلام نمایند، موضوع بلافاصله از طریق هیأت رئیسه جهت رسیدگی به کمیسیون ذی‌ربط ارجاع می‌گردد.
 ‎‎‎کمیسیون حداکثر ظرف مدت ده‌روز موضوع را رسیدگی و درصورت وارد بودن با اظهارنظر صریح، گزارش خود را از طریق هیأت‌رئیسه به مجلس ارائه می‌دهد.
 ‎‎‎تبصره 1- چنانچه نظر مجلس بر تأیید گزارش باشد موضوع جهت رسیدگی به قوه قضائیه و سایر مراجع ذی‌صلاح ارسال می‌شود تا خارج از نوبت و بدون تشریفات دادرسی رسیدگی نمایند.
 ‎‎‎تبصره 2- درصورتی که مجلس در مورد رئیس‌جمهور یا هریک از وزیران سه نوبت ‌رأی به وارد بودن گزارش بدهد طرح استیضاح درصورت رعایت مفاد اصل هشتاد و نهم(89) قانون اساسی در دستورکار مجلس قرار خواهد گرفت.
 ‎‎‎ماده 234 - هیأت رئیسه مجلس موظف است پس از تصویب این قانون نسبت به اعمال اصلاحات در آئین‌نامه داخلی مجلس و اصلاح شماره مواد و تنظیم آنها اقدام نماید.

مبحث ششم- تقاضای همه‌پرسی
 ‎‎‎ماده 235 - برای بررسی تقاضای همه‌پرسی موضوع اصل پنجاه و نهم (59) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون ویژه‌ای مرکب از پانزده نفر از نمایندگان با رأی مستقیم مجلس شورای اسلامی تشکیل می‌شود تا مطابق مقررات حاکم بر تشکیل و نحوة ادارة کمیسیونهای دیگر موضوع را بررسی و گزارش خود را به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.
 ‎‎‎تبصره 1- رسیدگی به درخواست همه‌پرسی یک‌شوری است. درصورت تقاضای فوریت برای آن مطابق مواد مربوطه مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
 ‎‎‎تبصره 2- مدت زمان صحبت مخالفین و موافقین در صحن علنی مجلس حداکثر چهار ساعت و برای هر نفر حداکثر پانزده دقیقه خواهد بود.
 ‎‎‎نحوة ثبت نام و نطق مخالفین و موافقین مطابق ماده (111) آئین‌نامة داخلی مجلس شورای اسلامی خواهد بود. نمایندة دولت و سخنگوی ‎ کمیسیون ویژه هرکدام می‌توانند تا یک ساعت توضیحات خود را ارائه دهند.
 ‎‎‎تبصره 3- پس از پایان مذاکرات، رأی‌گیری علنی و با ورقه به‌عمل خواهد آمد. نحوة رأی‌گیری به‌ترتیب زیر خواهد بود:
 ‎‎‎الف- اصل مصوبة کمیسیون ویژه
 ‎‎‎ب- پیشنهاد جایگزین اصل درخواست اولیه
 ‎‎‎ج- پیشنهاد جایگزین کمیسیونهای فرعی به‌ترتیب وصول
 ‎‎‎د- پیشنهاد جایگزین نمایندگان به‌ترتیب وصول
 ‎‎‎تبصره 4- در مرحلة طرح هریک از پیشنهادات علاوه بر پیشنهاددهنده یک موافق و یک مخالف و نماینده دولت و سخنگوی ‎ کمیسیون هر یک حداکثر به‌مدت ده دقیقه می‌توانند صحبت کنند.
 ‎‎‎تبصره 5- مناط تصویب درخواست همه‌پرسی موضوع اصل پنجاه و نهم (59) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رأی مثبت حداقل دوسوم مجموع نمایندگان خواهد بود.
 ‎‎‎ماده 236 - کلیه قوانین و مقررات دیگر درخصوص آئین‏نامه داخلى مجلس لغو مى‏گردد.

 ‎